Nikkie beschermt met succes haar kledingontwerpen met zigzag patronen

Kledingontwerpen kunnen auteursrechtelijk zijn beschermd. Zo oordeelde de Rechtbank Amsterdam recent dat er op de kledingontwerpen van Nikkie met zigzag patronen auteursrechten rusten. Het verhandelen van kleding met zigzagpatronen door Just Dai leverde daardoor auteursrechtinbreuk op.

Wanneer is kleding auteursrechtelijk beschermd?

Werken (waaronder ook kledingstukken) zijn auteursrechtelijk beschermd als zij een eigen, oorspronkelijk karakter hebben en het persoonlijk stempel van de maker dragen. Dat betekent dat de vorm van het werk niet ontleend mag zijn aan de vorm van een ander werk. Ook moet er sprake zijn van creatieve keuzes. Werken met een vorm die zo banaal of triviaal is, dat daarachter geen enkele creatieve arbeid valt aan te wijzen, zijn niet auteursrechtelijk beschermd. Een selectie van op zichzelf niet-beschermde elementen kan wel auteursrechtelijk beschermd zijn, als die selectie het persoonlijk stempel van de maker draagt. Dat het werk past binnen een bepaalde mode of stijl, betekent niet dat het werk niet auteursrechtelijk beschermd is. Het is dan nog steeds mogelijk dat de maker op een voldoende eigen wijze uiting heeft gegeven aan de vigerende mode of stijl.

Auteursrechtelijke bescherming op Nikkie’s ontwerpen

De creatieve keuzes van Nikkie bestaan uit:

• De hooggesloten ronde hals;
• De hoeveelheid zigzagbanen
• Het verschil in dikte tussen de drie verschillende zigzagbanen,
• De kleurtegenstellingen van de zigzagbanen;
• De dunne witte zigzagbaan die, om em om, de twee dikkere anders gekleurde zigzagbanen van elkaar scheidt; en
• De verticale lijnen die samenkomen met de naar boven gerichte punten van de horizontale zigzagbanen.

Volgens Just Dai zijn de ontwerpen van Nikkie zo banaal en triviaal, dat ze niet auteursrechtelijk beschermd kunnen zijn. Volgens Just Dai zijn er ook ander handelaren die dergelijke kledingstukken met zigzagpatronen aanbieden. Ze verwijst daarbij onder meer naar Missoni.

Maar daar gaat de rechtbank niet in mee. Nikkie heeft met de tekeningen en toelichting voldoende onderbouwd dat voor het maken van de Nikkie ontwerpen creatieve keuzes zijn gemaakt. Ook zijn de ontwerpen voldoende oorspronkelijk en nog niet eerder in die vorm vertoond. De ontwerpen waarnaar Just Dai verwijst zijn ofwel ongedateerd, ofwel van een latere datum dan die van Nikkie. De ontwerpen van Missoni maken bovendien een heel andere totaalindruk. De uitwerking van zigzagontwerpen die Nikkie heeft gekozen, bevat dus een zodanige uniciteit dat deze als een nieuw werk moeten worden beschouwd. Ze zijn dus auteursrechtelijk beschermd.

Is er ook sprake van auteursrechtinbreuk door Just Dai?

Voor de vaststelling of sprake is van auteursrechtinbreuk moet worden beoordeeld in welke mate de totaalindruk van de Just Dai artikelen overeenstemt met die van de Nikkie ontwerpen.

De rechtbank oordeelt dat de in de Nikkie ontwerpen gemaakte keuzes terugkomen in de artikelen van Just Dai. Er is met name sprake van een overeenstemmende totaalindruk door het gebruik van zigzagbanen in dezelfde verhoudingen en afmetingen, waarbij de witte baan afsteekt tegen twee anders gekleurde banen. Dat Just Dai een top met lange mouwen en broek aanbiedt, en Nikkie een top en jurk, maakt dit niet anders. De auteursrechtelijk beschermde trekken die zijn overgenomen zien hoofdzakelijk op het in het oog springende patroon van de kledingstukken. Ook het gebruik van andere kleuren door Just Dai, doet niet af aan de overeenkomstige totaalindruk. Het patroon is immers op gelijke wijze vormgegeven.

Dat Just Dai de producten niet zelf heeft geproduceerd maar alleen heeft verhandeld, en dat zij niet bijhoudt welke ontwerpen Nikkie uitbrengt, kan haar evenmin baten. Immers, ook het aanbieden en verder verhandelen van inbreukmakende producten levert auteursrechtinbreuk op. En voor de vaststelling of sprake is van auteursrechtinbreuk is opzet of kwade trouw niet vereist.

De slotsom luidt dat Just Dai door het verhandelen van de kledingstukken met zigzagpatroon inbreuk heeft gemaakt op de auteursrechten op Nikkie’s ontwerpen. Just Dai dient niet alleen iedere inbreuk op de Nikkie ontwerpen te staken, maar ook opgave te doen van haar verhandeling van de inbreukmakende kleding, haar resterende voorraad inbreukmakende kleding af te geven ter vernietiging op kosten van Just Dai,  en de juridische kosten van Nikkie van EUR 8.862,- plus rente en nakosten te vergoeden.

Wilt u uw eigen ontwerpen goed beschermen, dan is het van belang dat u uw ontwerptekeningen goed dateert, ondertekent en bewaart. Zo kunt u in een eventueel geschil aantonen dat uw ontwerp eerder was, en dat u in het ontwerpproces creatieve keuzes heeft gemaakt.

Wilt u meer weten over de auteursrechtelijke bescherming van producten? Neem dan gerust contact op met de advocaten van Intellectueel Eigendomsrecht Ranee van der Straaten of Floris de Vriend.