Het Europees bankbeslag

Inleiding

Op 30 augustus jl. schreef mijn kantoorgenoot Ruben Herculeijns een blog over het Europees bankbeslag.

Het Europees bankbeslag biedt schuldeisers de mogelijkheid om voorafgaand, tijdens of na een gerechtelijke procedure beslag te leggen op een buitenlandse bankrekening van hun schuldenaar en voldoende middelen veilig te stellen om hun vordering(en) voldaan te krijgen.

De schuldenaar wordt niet op de hoogte gesteld van een verzoek tot het leggen van Europees bankbeslag door de schuldeiser om de voor de hand liggende reden dat hij of zij hierdoor minder gelegenheid heeft om gelden alsnog weg te sluizen.

Het indienen van een verzoek tot het leggen van Europees bankbeslag is niet ingewikkeld. De Europese Commissie heeft voor dit verzoek een modelformulier opgesteld.

Een uitspraak van de Hoge Raad, de hoogste burgerlijke rechter, van 2 december jl.  onderstreept dat het Europees bankbeslag voor de praktijk een interessante mogelijkheid is om betaling van uw vordering veilig te stellen.

Bankbeslag als bewarende maatregel

De regeling van het Europees bankbeslag beoogt een evenwicht te bewerkstelligen tussen de belangen van de schuldeiser en die van de schuldenaar, in die zin dat deze voorziet in verschillende voorwaarden voor het uitvaardigen van een Europees bevel tot conservatoir beslag op bankrekeningen. Al naargelang de schuldeiser in de lidstaat van herkomst al dan niet reeds een gerechtelijke uitspraak heeft verkregen op grond waarvan de schuldenaar de vordering moet voldoen.

Een van die voorwaarden is dat de schuldeiser voldoende bewijsmateriaal verstrekt om de rechter ervan te overtuigen dat er dringende behoefte bestaat aan een bewarende maatregel in de vorm van een bevel tot conservatoir beslag. Dit gelet op het reële risico dat, zonder een dergelijke maatregel, de latere inning van de vordering van de schuldeiser jegens de schuldenaar onmogelijk wordt gemaakt of wordt bemoeilijkt.

Het bewijsmateriaal tot staving van dat risico kan bijvoorbeeld verband houden met de handelwijze van de schuldenaar met betrekking tot de vordering, het kredietverleden van de schuldenaar, de aard van zijn vermogen en recent door hem verrichte vermogenshandelingen.

Feiten of omstandigheden die op zichzelf niet als een bewijs kunnen dienen dat voldoende grond oplevert voor een bevel, kunnen wel bij de algemene inschatting van dat risico in overweging worden genomen.

De Hoge Raad

In een uitspraak van de Hoge Raad van 2 december jl. was de vraag of de rechter rekening mag houden met omstandigheden die zich hebben voorgedaan na indiening van het verzoek tot het geven van het bevel.

Omdat op een verzoek om een bevel tot conservatoir beslag wordt beslist zonder de schuldenaar te horen, voorziet de Europese regeling in de mogelijkheid dat de schuldenaar het bevel of de handhaving ervan aanvecht.

Volgens de Hoge Raad voorziet de regeling van het Europees bankbeslag erin dat bij de beoordeling van de vraag of het bevel dient te worden ingetrokken of gewijzigd, rekening kan worden gehouden met feiten en omstandigheden die de rechter die het bevel heeft gegeven nog niet bekend waren.

Verder is het volgens de Hoge Raad zo, dat de schuldeiser na afwijzing van een eerder verzoek steeds de mogelijkheid heeft een nieuw bevel te vragen, bijvoorbeeld omdat hij beschikt over nieuw bewijsmateriaal. Het ligt naar het oordeel van de Hoge Raad voor de hand dat de rechter met dergelijk nieuw bewijsmateriaal ook reeds rekening kan houden in het geval hij moet beslissen op een verzoek van de schuldenaar tot intrekking of wijziging.

Indien met dat nieuwe bewijsmateriaal in dat kader geen rekening gehouden zou kunnen worden, zou de schuldeiser genoodzaakt zijn steeds wanneer hij over nieuw bewijsmateriaal de beschikking krijgt een nieuw verzoek in te dienen, op welk verzoek dan wordt beslist zonder de schuldenaar te horen. Noch het belang van de schuldeiser, noch dat van de schuldenaar is daarmee gediend.

Conclusie

De rechter die moet beslissen op een verzoek van de schuldenaar tot intrekking of wijziging van het bevel tot conservatoir beslag, kan rekening houden met feiten en omstandigheden die zich na indiening van het verzoek om een bevel hebben voorgedaan dan wel na die indiening zijn vastgesteld.

Heeft u vragen naar aanleiding van deze blog of heeft u andere ondernemingsrechtelijke vragen, neemt u dan gerust vrijblijvend contact op met Marc Janssen of andere leden van de sectie ondernemingsrecht.