Geschillenbeslechting: arbitrage of overheidsrechter?

Bij een zakelijk geschil komen partijen er niet altijd onderling uit. In dat geval kunt u het geschil voorleggen aan de ‘gewone’ rechter, beter bekend als de overheidsrechter. Maar heeft u weleens nagedacht over arbitrage als alternatief? De arbitrageprocedure en de procedure bij de overheidsrechter kennen procedureel gezien overeenkomsten. Ondanks de overeenkomsten zijn er ook specifieke verschillen tussen de twee procedures. Wij benoemen in dit artikel de meest relevante verschillen voor de praktijk.

Kosten

Arbitrage kent over het algemeen hogere kosten dan het voeren van een procedure bij de overheidsrechter. De procespartijen betalen namelijk zelf het honorarium van de arbiter(s) en alle overige kosten die worden gemaakt. Denk hierbij aan de huurkosten van een ruimte waarin de mondelinge behandeling van de procedure kan worden gehouden. Bij een omvangrijke arbitrageprocedure kunnen de kosten dus oplopen.

Duur procedure

Tegenover hogere kosten bij arbitrage ten opzichte van de overheidsrechter, staat het voordeel dat de gemiddelde arbitrageprocedure doorgaans sneller wordt afgehandeld dan de gemiddelde procedure voor de overheidsrechter. Ook in het geval van complexe procedures. Bovendien kunnen partijen bij arbitrage de mogelijkheid van hoger beroep uitsluiten, waarmee het geschil finaal wordt beslecht. Bij de overheidsrechter staat hoger beroep in beginsel wel open.

Vertrouwelijkheid

Vaak hebben partijen de voorkeur om (het bestaan, de inhoud en/of de uitkomst van) hun geschil buiten de openbaarheid te houden. Zittingen bij de overheidsrechter zijn in principe echter openbaar en de uitspraken worden vaak gepubliceerd. Bij een arbitrageprocedure geldt dit niet. Daar spreken partijen af dat zowel de inhoud als de uitkomst van de procedure geheim blijft.

Internationaal aspect

Heeft u te maken met een buitenlandse (contracts)partij? Dan is arbitrage meestal aan te raden. Nederland is namelijk als partij aangesloten bij het ‘Verdrag van New York’. Het gevolg (en voordeel) daarvan is dat een (Nederlands) arbitraal vonnis op relatief eenvoudige wijze in een van de andere circa 160 verdragsstaten ten uitvoer kan worden gelegd. In tegenstelling tot een vonnis van de overheidsrechter kan een arbitraal vonnis dankzij het Verdrag van New York ook in de Verenigde Staten en China ten uitvoer worden gelegd.

Procedurele vrijheid

Op bepaalde onderdelen hebben partijen binnen arbitrage meer vrijheid om de procedure in te richten. In tegenstelling tot de procedure voor de overheidsrechter – waar de voertaal verplicht de Nederlandse is – zijn de partijen bij arbitrage bijvoorbeeld niet gebonden aan een specifieke taal. Ook met betrekking tot de aanstelling van de arbiter(s) kunnen partijen zelf bepaalde keuzes maken. Zo staat het partijen vrij om de arbiters zelf te benoemen. Dat geldt niet alleen ten aanzien van het aantal arbiters, maar ook ten aanzien van de specifieke deskundigheid die een arbiter bezit. Daarmee kunnen partijen waarborgen dat een of meerdere arbiters met specifieke kennis zich over hun geschil buigen.

Vooraf een keuze maken

Al bij het opstellen van een overeenkomst (bijvoorbeeld een commercieel contract), kunt u ervoor kiezen om een zogenoemd arbitraal beding op te nemen. Door middel van een arbitraal beding komen partijen (vooraf) overeen dat alle dan wel bepaalde geschillen die voortvloeien uit de overeenkomst aan een arbiter worden voorgelegd, in plaats van aan de overheidsrechter. Het blijft ook mogelijk om op een later moment overeen te komen dat  bestaande en/of toekomstige geschillen aan een arbiter worden voorgelegd.

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel of heeft u andere ondernemingsrechtelijke vragen, neemt u dan gerust vrijblijvend contact op Peter Kruit, Milan van Woensel of andere leden van de sectie Ondernemingsrecht.