De Europese Rechter Zorgt voor Grotere Toegang tot Dossiers van Clementie: Een Uitgebreide Bespreking

Het Europees Hof van Justitie heeft een verscherping aangebracht in kartelzaken: het clementiedossier geniet geen absolute bescherming. Dat komt neer op het feit dat slachtoffers van kartels, die na afronding van een kartelzaak schadevergoeding willen eisen, een grotere kans hebben om informatie uit dit dossier te bemachtigen. Hiermee kunnen ze hun schadeclaim beter onderbouwen.

Onlangs werd in het Donau Chemie arrest bepaald door de hoogste Europese rechtbank dat een nationale wet, die slachtoffers van kartels feitelijk de toegang tot het clementiedossier ontzegt, onacceptabel is.

De Europese rechter vergroot de toegang tot het clementiedossier

Dit arrest luidt een verschuiving in binnen het Europees Hof van Justitie. Voorheen volgde men de redenering van AG Jääskinen, die bepleitte dat de rechtspositie van degenen die om clementie vragen (absolute bescherming) belangrijker is dan die van de slachtoffers van kartels die schadevergoeding wensen te ontvangen (follow-on acties). Nu volgt het Europees Hof van Justitie een andere aanpak.

De verantwoordelijkheid ligt vandaag de dag bij de nationale rechter. Hij of zij moet bij informatieverzoeken in het kader van follow-on claims het nationale openbaarmakingsrecht toepassen, zoals in Nederland is vastgelegd in artikel 843a van het Burgerlijk Wetboek.

Kartelclementie wordt door het Europees Hof van Justitie erkend als een effectief instrument in het kader van publiekrechtelijke handhaving. Maar er bestaat ook de weg van privaatrechtelijke handhaving. Wanneer nationale wetten slachtoffers van kartels geen enkele mogelijkheid bieden om toegang te krijgen tot het clementiedossier, wordt deze weg onnodig belemmerd.

Dit arrest doet refereert aan eerdere rechtspraak omtrent de verhouding tussen publiekrechtelijke en privaatrechtelijke handhaving, zoals in de zaak Pfleiderer (r.o. 30-31). Hierin wordt gesteld dat absolute bescherming ontoelaatbaar is – ook voor kartellisten die clementie aanvragen. De rechter overweegt specifiek het volgende (r.o. 46):

“Slechts op een risisco dat een clementieprogramma aan doeltreffendheid zou inboeten door inzage in bewijsmiddelen in het dossier van een mededingsprocedure die nodig zijn om vorderingen te onderbouwen, kan geen onthouding van inzage in deze gegevens gerechtvaardigd worden.”

Het Europees Hof van Justitie verduidelijkt de grenzen en relevante factoren die de nationale rechter moet overwegen niet in detail. (r.o. 48):

“Enkel het risico dat een specifiek document concreet het publieke belang van een doeltreffend nationaal clementieprogramma schaadt, kan rechtvaardigen dat dit document niet openbaar wordt gemaakt.”

De Europese Commissie heeft momenteel wetsvoorstellen in de maak die de relatie tussen publieke en private handhaving nader bekijken. Deze zullen een aanzienlijke invloed hebben op de Nederlandse juridische praktijk. Bij BANNING Advocaten houden we deze ontwikkelingen nauwlettend in de gaten en informeren we u hierover, zodat u altijd goed voorbereid bent en een juiste afweging kunt maken.

MEER WETEN?

Mail Adriaan Buyserd vrijblijvend voor meer informatie.

Op de hoogte blijven? 

Download hier onze eBooks en nieuwsbrieven.