Commissaris Almunia spreekt zich uit tegen belastingregelingen voor bedrijven

Op 11 februari 2014 hield Joaquín Almunia, vicevoorzitter van de Europese Commissie en verantwoordelijk voor het mededingingsbeleid, zijn toespraak tijdens het derde Europese mededingingsforum in Brussel. Na opmerkingen te hebben gemaakt over de huidige mededingingsproblemen in de telecom- en energiesector, sprak Commissaris Almunia zich uit tegen bedrijfsbelastingregimes die volgens hem de eerlijkheid, integriteit en sociale stabiliteit ondergraven.

Commissaris Almunia gaf een hernieuwde interesse weer in bedrijfsbelastingregimes in de G20 en de OESO.

Door gaten in de nationale belastingwetten betalen veel van de grootste multinationale bedrijven zeer weinig belasting, zonder de wet te breken. Deze situatie ondermijnt de eerlijkheid en integriteit van belastingstelsels en heeft in de Europese context verschillende ongewenste gevolgen. Het is onder andere sociaal onhoudbaar. Hoe kunnen overheden van gewone burgers verwachten dat zij aanpassingen accepteren en hun eerlijke deel aan belastingen betalen als grote bedrijven dat niet doen?

Maar ik spreek nu vanuit het perspectief van het mededingingsbeleid. De reden om belasting aan te pakken vanuit het oogpunt van staatssteun is eenvoudig. Selectieve belasting is economisch inefficiënt, omdat het de gelijke concurrentievoorwaarden voor de toewijzing van kapitaal binnen de interne markt verstoort. Dit geldt met name voor de digitale, creatieve en andere industrieën die gebaseerd zijn op intellectueel eigendom. In deze sectoren is het gemakkelijker voor bedrijven om activiteiten van het ene naar het andere land te verschuiven en gebruik te maken van de gaten die bestaan binnen de EU.

Hier komt het mededingingsbeleid in beeld. Want agressieve belastingplanning gaat in tegen de principes van de interne markt, zelfs onder de huidige verdeling van bevoegdheden tussen de EU en haar lidstaten. Een beperkt aantal bedrijven slaagt er daadwerkelijk in om hun eerlijke deel van de belastingen te ontwijken door zich te richten op bepaalde landen en hun winsten daarheen te verschuiven. In die gevallen waar nationale wetten of belastingadministratiebeslissingen deze praktijken toestaan of aanmoedigen, kan er sprake zijn van staatssteun en ik ben van plan dit tot de bodem uit te zoeken. Daarom hebben we de afgelopen maanden verzoeken om informatie gestuurd naar enkele lidstaten waar we twijfels hebben over de consistentie van sommige aspecten van hun wettelijk kader of hun administratieve praktijken.

Commissaris Almunia maakte zijn opmerkingen in de context van staatssteuncontrole. De Europese Commissie heeft verstrekkende bevoegdheden op dit beleidsterrein. Dat geldt niet voor belastingen, die grotendeels een nationale aangelegenheid zijn – en dat zullen ze naar alle waarschijnlijkheid blijven.

Afgezien van deze voorlopige opmerking, is het de vraag of de aannames en – mogelijk – overdrijvingen van de commissaris geldig zijn. De interne markt bloeit door vrije beweging en concurrentie. Concurrentie tussen binnenlandse economieën, bijvoorbeeld op het gebied van bedrijfsbelastingregimes, moet in principe worden toegejuicht – niet worden afgedaan als oneerlijk. Als er excessen zijn, moeten deze worden aangepakt. Tegelijkertijd mogen EU-lidstaten die misschien niet zo efficiënt of concurrerend zijn op het gebied van belastingheffing, degenen die dat wel zijn niet belemmeren, zelfs niet indirect. Want dat zou een ware inbreuk zijn op de principes van de interne markt.

Eerder, medio 2013, stuurde de Europese Commissie informatieverzoeken naar de regeringen van Luxemburg, Ierland en Nederland. In die landen heerst het sterke gevoel dat de Europese Commissie mogelijk wordt beïnvloed door concurrenten, zoals de Britse regering, die hun eigen positie willen promoten en versterken. Dit vermoeden werd niet weggenomen op het European Commission Forum, waar de heer Vince Cable, de Britse minister van Economische Zaken, Innovatie en Vaardigheden, de Europese Commissie ‘aanmoedigde’ om haar bevoegdheden op het gebied van staatssteun te gebruiken om binnenlandse belastingbevoegdheden te controleren.

Er vindt nog geen formeel onderzoek plaats.

Meer informatie?

Neem gerust contact op met Adriaan Buyserd

Geïnteresseerd om meer te weten te komen?

U kunt hier onze eBooks en nieuwsbrieven downloaden (in het Nederlands)