Is het mogelijk om nul euro aan staatssteun terug te vorderen? Een verkenning van de mogelijkheden en uitdagingen

In deze blog hebben we het over een zeer actueel en relevant onderwerp: staatssteun. Dit is de eerste van vijf blogs over dit onderwerp, waarin we inzichten willen delen over de verboden op staatssteun. Deze verboden, zoals vermeld in artikelen 107 t/m 109 van het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (“VWEU”), zijn vastgelegd in deze link.

Zoals je misschien wel weet, kan overheidsfinanciering die naar marktspelers gaat onder bepaalde omstandigheden worden beschouwd als verboden staatssteun. De gevolgen hiervan kunnen aanzienlijk zijn, met name voor de begunstigde marktpartij. In feite stelt artikel 108(2) VWEU dat wanneer de Commissie concludeert dat een steunmaatregel die door een staat wordt gefinancierd, in strijd is met de interne markt of wordt misbruikt, die staat verplicht is de steunmaatregel op te heffen of te wijzigen.

Overheden en bedrijven die geconfronteerd worden met aantijgingen van staatssteun, kunnen worden verplicht om gerelateerde betalingen en voordelen (inclusief rente) te annuleren. Soms kan er echter een ontsnappingsroute zijn. In sommige gevallen kan de nationale rechter bijvoorbeeld beslissen dat er geen terugbetaling nodig is.

Een recente zaak waarin dit allemaal speelde was de C-69/13, Mediaset SpA v Ministerio dello Sviluppo Economico. In deze zaak had Mediaset, het televisiebedrijf van de voormalige Italiaanse premier Silvio Berlusconi, staatssteun ontvangen via een subsidieregeling voor digitale zenders en kabelbedrijven die betaaltelevisie aanboden. Maar toen de Europese Commissie klachten ontving van concurrenten en deze staatssteun uiteindelijk in strijd met de Europese wet bevond, werd de onrechtmatig ontvangen steun ingetrokken en moest Mediaset dit bedrag terugbetalen.

Wat interessant is aan deze zaak, is wat er gebeurde nadat de Europese Commissie de verboden staatssteun had vastgesteld. Ondanks dat Italië meewerkte aan het verduidelijken hoeveel staatssteun precies was verstrekt, belandde Mediaset in een juridisch gevecht over de terug te betalen som. Dit leidde tot een rechtszaak voor de Romeinse rechter, die de zaak vervolgens verwees naar de Europese rechter voor een prejudiciële beslissing.

Het belang van deze zaak is duidelijk: Het markeert een belangrijke ontwikkeling in hoe de Europese Commissie en nationale rechters omgaan met staatssteun cases. En dat is iets wat we in de gaten zullen houden.

Als je meer informatie wilt over dit onderwerp, aarzel dan niet om contact op te nemen met Martijn Jongmans of Adriaan Buyserd. Als je op de hoogte wil blijven van onze andere blogs, kun je hier onze eBooks en nieuwsbrieven downloaden.