Kartelverbod versus Duurzaamheid: Een diepgaande analyse van de zaak ‘Kip van Morgen’

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) acht de duurzaamheidsafspraak tussen supermarkten, boeren en kipverwerkers, om enkel kip te verkopen die aan dierenwelzijnsnormen voldoet, in strijd met het kartelverbod. De concurrentiebeperkende nadelen van deze afspraak zijn volgens de ACM groter dan de voordelen, waardoor de afspraak herzien moet worden.

“De Kip van Morgen” is een afspraak tussen fabrikanten en retailers die veralgemeende productie van kippenvlees in het basisassortiment van supermarkten tegen 2020 volledig wil vervangen. De ACM heeft deze afspraak vanuit het mededingingsrecht bekeken en is tot de conclusie gekomen dat die “De Kip van Morgen” een niet toelaatbare belemmering voor de concurrentie vormt op de markt voor de verkoop van kippenvlees aan consumenten.

Hoe passen deze duurzaamheidsafspraken in het licht van het kartelverbod en de mogelijkheid om een inbreuk objectief te rechtvaardigen?

Het Nederlandse en Europese kartelverbod verbiedt – in het kort – afspraken tussen bedrijven die de concurrentie kunnen beperken, tenzij bepaalde voordelen van die afspraken zo groot zijn dat ze mogelijke nadelen voor de concurrentie compenseren. Artikel 6(3) de Mededingingswet laat zo’n rechtvaardiging toe, die vier cumulatieve voorwaarden stelt: (1) netto efficiëntievoordelen; (2) de voordelen komen netjes ten goede aan de gebruikers;  (3) inbreuk is noodzakelijk; en (4) er blijft restconcurrentie over.

In mei 2014 publiceerde de Minister van Economische Zaken de Beleidsregel Mededinging & Duurzaamheid om bedrijven inzicht te geven wanneer duurzaamheidsafspraken een kartelinbreuk vormen en onder welke omstandigheden dit gerechtvaardigd kan worden. Dit is van belang voor bedrijven, aangezien kartelafspraken nietig kunnen zijn en fikse straffen kunnen opleveren.

De casus “Kip van Morgen” werd bekeken in het kader van het kartelverbod. De ACM stelde dat deze afspraak de concurrentie beperkt en in strijd is met het Nederlandse en Europese kartelverbod. Het is dan de vraag of deze inbreuk objectief gerechtvaardigd kan worden.

De vergelijking met de oudere casus rond het ‘Verdoofd castreren van biggen’ roept vragen op, vooral omdat de wereld steeds meer oog lijkt te hebben voor duurzame vleesproductie. Ondanks deze omslag lijkt de ACM het nu moeilijker te maken om duurzaamheidsafspraken te maken tussen bedrijven.

Is het nog onduidelijk of uw duurzaamheidsafspraken toegestaan zijn? Aarzel niet om via mail (Mail ) contact op te nemen met Minos van Joolingen of Adriaan Buyserd.

Op de hoogte blijven van ontwikkelingen in deze en andere sectoren? Download dan hier onze eBooks en nieuwsbrieven en blijf geïnformeerd over veranderingen en nieuwe mogelijkheden op het gebied van duurzaam ondernemen.