Wat zijn algemene voorwaarden?

Wat zijn algemene voorwaarden?

Een partij die vaak dezelfde (soort) overeenkomsten sluit, hanteert bijna altijd algemene voorwaarden.

Een algemene voorwaarde is een beding dat is opgesteld met als doel in meerdere overeenkomsten te worden opgenomen en dat niet de kern van de prestatie (meestal prijs en hoeveelheid) aangeeft. Of een beding een algemene voorwaarde is, hangt dus af van de inhoud van het beding en de bedoeling van gebruiker. De benaming is dan ook niet relevant (‘substance over form’). Wanneer een partij vaak dezelfde overeenkomst gebruikt, kan er dus ook al sprake zijn van algemene voorwaarden.

Van toepassing verklaren

Een gebruiker moet zijn algemene voorwaarden op de overeenkomst van toepassing verklaren vóór wilsovereenstemming is bereikt, dat wil zeggen vóór het moment dat de gebruiker het met zijn wederpartij eens is geworden over de inhoud van de overeenkomst. Een dergelijke toepasselijkheidsverklaring staat vaak in het aanbod om een overeenkomst te sluiten, zoals in een offerte.

Vervolgens moet de wederpartij de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden aanvaarden. Dat kan zij doen door de overeenkomst te ondertekenen, maar ook door niet te protesteren tegen de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden. Voor de toepasselijkheid maakt het overigens niet uit of de wederpartij de algemene voorwaarden heeft gelezen. Accepteert de wederpartij de door de gebruiker gehanteerde algemene voorwaarden, dan maken zij onderdeel uit van de overeenkomst.

Battle of forms

Als beide partijen algemene voorwaarden hanteren (zoals inkoop- en verkoopwaarden) en zij deze voorwaarden allebei van toepassing (willen) laten zijn, ontstaat er een probleem: op een overeenkomst kunnen namelijk niet twee verschillende sets algemene voorwaarden van toepassing zijn. Dit probleem heet ‘battle of forms’.

Als A zijn algemene voorwaarden als eerste van toepassing verklaart, maken deze onderdeel uit van de overeenkomst (‘first shot rule’), tenzij B in zijn reactie op deze toepasselijkheidsverklaring zijn eigen voorwaarden van toepassing verklaart en tegelijkertijd uitdrukkelijk de voorwaarden van A van de hand wijst. Dan ligt de bal weer bij A en moet A beslissen of hij B’s algemene voorwaarden accepteert.

Zoals gezegd moet de toepasselijkheid van de andere voorwaarden wel uitdrukkelijk van de hand worden gewezen. ‘Uitdrukkelijk’ betekent dat uit de afwijzing niet alleen volgt dat de andere voorwaarden van de hand worden gewezen, maar ook welke voorwaarden dat zijn. Een standaard, voorgedrukte afwijzing van de algemene voorwaarden van de andere partij is daarvoor onvoldoende.

Inhoud algemene voorwaarden

Als is vastgesteld dat de algemene voorwaarden onderdeel uitmaken van de afspraken tussen partijen, dan kan vervolgens worden gekeken naar de inhoud daarvan.

Een veel voorkomende bepaling in algemene voorwaarden betreft de zogenoemde overmachtsclausule. De hoofdregel is dat de tussen partijen gemaakte afspraken moeten worden nagekomen. Overmacht houdt kort gezegd in dat wanneer er sprake is van een tekortkoming in de nakoming van de gemaakte afspraken deze niet aan de tekortkomende partij kan worden toegerekend. Van de partij die een beroep doet op overmacht kan in beginsel geen nakoming worden verlangd.

Een andere veelvoorkomende bepaling is het uitsluiten of beperken van een verplichting tot het vergoeden van schade. Dit noemen we de exoneratieclausule.

Advies voor de praktijk

Het is belangrijk tijdig advies in te winnen over uw rechtspositie als u uw algemene voorwaarden wil toepassen en/of de algemene voorwaarden van uw wederpartij “buiten de deur” wilt houden. Ook helpen wij u graag bij het opstellen en beoordelen van uw algemene voorwaarden of die van uw wederpartij.

Heeft u vragen naar aanleiding van deze blog of heeft u andere ondernemingsrechtelijke vragen, neemt u dan gerust vrijblijvend contact op met Marc Janssen of één van de andere leden van de sectie Ondernemingsrecht.