Wet flexibel werken; uitbreiding van de mogelijkheden voor werknemers

Per 1 januari 2016 is de Wet flexibel werken (Wfw) in werking getreden. Met de komst van de Wfw wordt de Wet aanpassing arbeidsduur (Waa) vervangen. Naast de mogelijkheid voor werknemers om een verzoek te doen tot (i) vermeerdering of vermindering van het aantal arbeidsuren, is het met de komst van de Wfw ook mogelijk om te verzoeken tot aanpassing van de (ii) werktijden en (iii)  arbeidsplaats. Met het uitbreiden van de mogelijkheden om werkzaamheden meer flexibel in te richten is getracht de combinatie tussen arbeid en privé effectief te ondersteunen. Let wel, de Wfw geeft geen absoluut recht op aanpassing van arbeidsduur, werktijden en/of arbeidsplaats. 

Vereisten

Alleen werknemers die langer dan zes maanden in dienst zijn kunnen de werkgever verzoeken om de arbeidsduur, werktijden en/of arbeidsplaats aan te passen. Vóór de inwerkingtreding van de Wfw hadden, op grond van de Waa,  alleen werknemers die langer dan één jaar in dienst waren de mogelijkheid om te verzoeken tot aanpassing van de arbeidsduur. 

Daarnaast is de werknemer verplicht een verzoek om aanpassing ten minste twee maanden voor de gewenste ingangsdatum schriftelijk in te dienen (uitzondering op deze termijn kan worden gemaakt indien sprake is van onvoorziene omstandigheden aan de zijde van werknemer). In het schriftelijke verzoek van de werknemer dient te zijn opgenomen: wanneer de werknemer de aanpassing wil laten ingaan, met welke omvang hij de arbeidsduur wenst te verminderen of vermeerderen, dan wel wat de gewenste arbeidsplaats is en hoe hij de te werken uren over de week graag gespreid ziet. 

Verplichtingen werkgever

De werkgever dient de werknemer schriftelijk te informeren over zijn beslissing. Wanneer werkgever het verzoek niet inwilligt, dient de afwijzing onder vermelding van redenen aan de werknemer te worden gecommuniceerd. Let op, indien de werkgever niet binnen één maand voor de beoogde ingangsdatum op het verzoek beslist, wordt de (i) arbeidsduur, (ii) werktijden en (iii) arbeidsplaats aangepast overeenkomstig het verzoek van de werknemer. 

Inwilligingsplicht werkgever?

In beginsel is de werkgever verplicht om het verzoek tot aan passing van de (i) arbeidsduur en (ii) werktijden in te willigen, voor zover het verzoek voldoet aan de bovengenoemde vereisten, tenzij zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen zich daartegen verzetten. Van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang is in ieder geval sprake indien de aanpassing leidt tot ernstige problemen: van financiële of organisatorische aard, wegens het niet voorhanden zijn van voldoende werk, omdat de vastgestelde formatieruimte of personeelsbegroting daartoe ontoereikend is, voor de bedrijfsvoering bij de herbezetting van de vrijgekomen uren, op het gebied van veiligheid of van roostertechnische aard. Uit de jurisprudentie ten tijde van de Waa volgt dat algemeen geformuleerde bezwaren zoals de noodzaak tot aanpassing van roosters, problemen met de planning en bezetting worden niet gehonoreerd. Het is met de inwerkingtreding van de Wfw de vraag of rechters gelijkluidend gaan oordelen. 

In het geval van een verzoek tot aanpassing van de (iii) arbeidsplaats (bijvoorbeeld omdat de werknemer vaker thuis wil werken) ligt dit anders. De werkgever heeft hierin een grotere vrijheid om het verzoek niet te honoreren, omdat het criterium van zwaarwegende bedrijfs- en dienstbelangen niet geldt. De werkgever heeft de plicht om het verzoek in overweging te nemen. Wanneer de werkgever voornemens is het verzoek af te wijzen, dient hij voorafgaand in overleg te treden met de werknemer. De gedachtegang van de wetgever bij het aanbrengen van dit onderscheid is gelegen in de wettelijke verplichting van de werkgever om te voldoen aan de arbeidsomstandighedenwetgeving. 

Tip

Voor werkgevers is het van belang om tijdig te beslissen op de aanvraag tot aanpassing, daar het gevolg van het uitblijven dan wel het niet tijdig nemen van een beslissing is dat de (i) arbeidsduur, (ii) werktijden en (iii) arbeidsplaats worden aangepast overeenkomstig het verzoek van de werknemer. 

Hebt u vragen over deze nieuwe wetgeving? Dan kunt u contact opnemen met de leden van de sectie Arbeidsrecht.