Volledige loonstop bij weigeren passende arbeid? Tweemaal een ja van de gerechtshoven

Een arbeidsongeschikte werknemer is voor een aantal uur per week in staat om passende arbeid te verrichten, maar weigert dat. Mag de werkgever op grond van de wet (7:629 lid 3 sub c BW) dan het volledige loon stopzetten of slechts het loon over de uren dat de werknemer kon werken?

In het verleden bestond over het antwoord op deze vraag veel onduidelijkheid. Rechters oordeelden verschillend.

Inmiddels lijkt zich in de rechtspraak een duidelijkere lijn af te tekenen, op grond waarvan een volledige loonstop het antwoord is op de weigering om passende arbeid te verrichten. Tot dit oordeel kwamen zowel Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden als Gerechtshof ’s-Hertogenbosch op 23 juli 2013.[1]

Een korte schets van de casuïstiek:

• Hof Arnhem-Leeuwarden oordeelde over een werknemer die in staat werd geacht om twee uur per dag passend werk te verrichten, maar dat weigerde. Het Hof oordeelde in deze zaak over de juistheid van de uitspraak van kantonrechter Groningen, die wij in onze nieuwsbrief van mei 2013 reeds bespraken en waarnaar ik ook graag verwijs.[2]
• Hof ’s-Hertogenbosch oordeelde over een werkneemster die in een opbouwende mate in staat werd geacht om passend werk te verrichten en dat in eerste instantie ook deed. De werkneemster achtte de arbeid echter niet langer passend toen haar werkgever het vervoer van en naar haar werkplek niet meer verzorgde en zij zelf in vervoer moest voorzien.

Met name gerechtshof Arnhem-Leeuwarden gaat dieper in op de achtergrond van de loonsanctie van 7:629 lid 3 sub c BW. Deze sanctie dient ertoe te bevorderen dat een werknemer alles doet om zo snel mogelijk geheel te herstellen en mede met het oog daarop, passende arbeid te verrichten. De sanctie is dus een prikkel voor de werknemer om zijn re-integratieverplichtingen na te komen. Die prikkel heeft nauwelijks effect als het loon alleen wordt stopgezet over de uren waarin de werknemer passende arbeid had moeten verrichten. Verliest de werknemer zijn recht op loon volledig, dan is die prikkel er volgens Hof Arnhem-Leeuwarden wel.

Hof Arnhem-Leeuwarden gaat ook in op de mogelijkheid van misbruik van de loonsanctie door de werkgever. Volgens het Hof wordt een werknemer daartegen beschermd door artikel 6:248 BW. Een beroep op een wettelijk recht kan immers worden geblokkeerd indien toepassing van die wettelijke regel naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Bijvoorbeeld als slechts sprake is van een geringe overtreding.

Het oordeel van Hof ‘s-Hertogenbosch is  genuanceerder en daarmee terughoudender. Een volledige loonstop mag het antwoord zijn op de weigering om passende arbeid te verrichten, maar dan moet wel sprake zijn van “bijzondere omstandigheden”. Uit het arrest volgt dat daarvan in ieder geval sprake is indien sprake is van een opklimmende mate van arbeidsgeschiktheid en de werknemer niet alleen het verrichten van aangepaste werkzaamheden weigert, maar ook weigert mee te werken aan de re-integratie als geheel.

Toekomstige rechtspraak zal dienen uit te wijzen of rechters de hardere lijn van Hof Arnhem-Leeuwarden zullen volgen of eerder de terughoudendere visie van Hof ’s-Hertogenbosch. Hoe dan ook, lijkt een werkgever die het volledige loon staakt als reactie op het weigeren van passende arbeid, sterker te staan dan voorheen.

Weigert uw werknemer passende arbeid te verrichten? De advocaten van de sectie Arbeidsrecht adviseren u graag nader met betrekking tot de stappen die kunnen worden gezet en welke zorgvuldigheidseisen daarbij in acht zullen moeten worden genomen.  

[1] ECLI:NL:GHARL:2013:5362 (Hof Arnhem-Leeuwarden) en ECLI:NL:GHSHE:2013:3341 (Hof ’s-Hertogenbosch).

[2] Nieuwsbrief Arbeidsrecht 30 mei 2013, “Weigering passende arbeid te verrichten: volledige of gedeeltelijke loonstopzetting?”, mr. Debbie van de Laar.