Vergrijzing op de woningmarkt: herbestemmen van bedrijfsruimten de uitkomst?

“De woningmarkt krijgt de komende jaren te maken met een groeiende groep ouderen met een zorgvraag”, aldus de minister voor Wonen en Rijksdienst drs. S.A. Blok in een kamerbrief van 6 juni 2013 over de effecten van de vergrijzing voor de woningmarkt. Het aantal ouderen neemt gestaag toe. Deze ontwikkeling zorgt voor een grotere behoefte aan woningen die geschikt zijn voor ouderen. De vraag is of de woningmarkt in deze behoefte kan voorzien. De nieuwe wet Scheiden Wonen en Zorg is per 1 januari 2013 in werking getreden. Deze wet zorgt voor een verschuiving in de vraag naar zorg en wonen.

De nieuwe wet Scheiden Wonen en Zorg zorgt voor een loskoppeling van huur enerzijds en zorg anderzijds. De cliënt gaat zelf betalen voor zijn huur en moet apart zorg inkopen. Het doel van de wet is dat bewoners van verzorgings- en verpleeghuizen zelf de keuze krijgen als het gaat om zorg en dat de diversiteit in wonen wordt vergroot.

In de praktijk zal de aandacht met name gevestigd worden op de zogenaamde driehoeksverhouding. Woningcorporatie, zorgverlener en cliënt zullen als gevolg van de nieuwe wet Scheiden Wonen en Zorg zelfstandig opereren op de markt. Woningcorporaties stellen woningen ter beschikking aan zorgverleners die op hun beurt onderhuurovereenkomsten sluiten met hun cliënten. Voordat de wet Scheiden Wonen en Zorg in werking trad, speelde de woningcorporatie geen rol.

In de kamerbrief van 6 juni 2013 stelt de Staatssecretaris voor leegstaande ruimten in zorginstellingen te herbestemmen voor verhuur aan mensen met een zorgbehoefte. De zorginstelling zal dan in dat geval optreden als verhuurder. Door de scheiding van zorg en huur kan de bewoner besluiten zorg in te kopen via dezelfde zorginstelling, maar het staat de cliënt vrij voor een andere zorgverlener te kiezen. Ook woningcorporaties zullen moeten gaan herbestemmen, waardoor de cliënt direct van de woningcorporatie gaat huren. De woningcorporatie treedt dan op als verhuurder. De cliënt zal vervolgens zelf zorg moeten inkopen bij een zorgverlener.

De kamerbrief noemt alleen het herbestemmen van zorginstellingen. Het is echter ook een mogelijkheid leegstaande kantoren in dat kader beschikbaar te stellen. De omvang van veel kantoorgebouwen maakt het namelijk mogelijk om meerdere zorgappartementen te realiseren. Woningcorporaties en gemeenten kunnen voor wat betreft het herbestemmen een belangrijke rol spelen. Vrijwel altijd is een wijziging van het bestemmingsplan noodzakelijk. Indien het risico op langdurige leegstand groot is en het opnieuw verhuren door de economische crisis moeizaam gaat, is de gemeente doorgaans bereid aan het herbestemmen haar medewerking te verlenen. De praktijk heeft nauwelijks nog gebruik gemaakt van deze optie. Of het herbestemmen succesvol plaats kan vinden zal sterk afhangen van de locatie en de eigenschappen van het kantoorpand.

De nieuwe wet Scheiden Wonen en Zorg geeft diverse partijen op de woningmarkt de kans om zich te richten op de vergrijzing op de woningmarkt. Het herbestemmen van zorginstellingen en het herbestemmen van kantoorruimte naar zorgappartementen biedt mogelijkheden. Hoe de nieuwe wet Scheiden Wonen en Zorg uiteindelijk in de praktijk zal uitpakken is de vraag. Zal het scheiden van wonen en zorg uiteindelijk neerkomen op de situatie dat één enkele zorgverlener alle zorg binnen een zorginstelling op zich zal nemen, waarbij de woningcorporatie als verhuurder optreedt? De toekomst zal het uitwijzen.

Klik hier voor het inzien van de kamerbrief over de effecten van de vergrijzing voor de woningmarkt van 6 juni 2013: