Overeenkomst Niet Noodzakelijkerwijs Ongeldig Door Verboden Staatssteun: Een Gedetailleerde Analyse

02 juli 2014

Indien er door middel van een civielrechtelijke handeling staatssteun wordt verleend zonder dat deze gemeld is, rijst de vraag naar de privaatrechtelijke gevolgen hiervan. Helaas biedt het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) hier geen duidelijkheid op en is het dus aan de nationale rechter om hierover te oordelen. Een interessante rechterlijke uitspraak van 4 juni 2014, gedaan door de rechtbank Noord-Nederland, laat zien dat ongeoorloofde staatssteun niet altijd tot vernietiging van een (koop)overeenkomst hoeft te leiden. In de betreffende casus was een beroep op ongeoorloofde staatssteun niet succesvol als middel om onder een ongewenste overeenkomst uit te komen.

Feiten

Op 2 juni 2005 werden vier bouwlocaties verkocht en overgedragen door de gemeente Harlingen aan de projectontwikkelaar Ludinga Vastgoed B.V. voor een bedrag van € 793.170. Op diezelfde dag had Ludinga de onverdeelde helft in eigendom overgedragen aan de woningcorporatie Accolade voor een aankoopbedrag van € 3.822.700. De bedoeling was dat Accolade op deze locaties appartementencomplexen zou ontwikkelen. Het was ook overeengekomen tussen Ludinga en Accolade dat Accolade het volledige, juridische eigenaarschap zou verwerven zodra één bouwvlek voor ontwikkeling in aanmerking komt.

Echter, Accolade besloot niet over te gaan tot de ontwikkeling van deze bouwvlekken en wilde zich onttrekken van de overeenkomst met Ludinga. Accolade claimde dat de overeenkomst tussen de gemeente en Ludinga, én de daaruit voortvloeiende levering, nietig waren op grond van ongeoorloofde staatssteun. Zij voerden aan dat de door de gemeente berekende verkoopprijs voor de bouwvlekken niet marktconform was en dat de gemeente daardoor verboden staatssteun had verleend aan Ludinga.

Rechterlijke Beoordeling

De rechtbank oordeelt dat Accolade ten onrechte heeft verondersteld dat verboden staatssteun automatisch tot voiddheid van de overeenkomst leidt. Indien bewezen wordt dat verboden staatssteun is gegeven, moeten maatregelen worden genomen om de mededingingssituatie te herstellen. Ook is het een vereiste om het genoten voordeel terug te betalen.

In dit specifieke geval heeft de rechter zich niet uitgesproken over de vraag of de gemeente verboden staatssteun heeft toegekend.

Residex

Het oordeel is niet geheel onverwacht. De rechtbank heeft een beroep gedaan op het Residex-besluit van het Europees Hof van Justitie uit 2011. Het Hof verklaarde dat nationale gerechtelijke instanties het recht, maar niet de plicht hebben om een overeenkomst nietig te verklaren.

Meer Weten?

Voor verdere informatie, mail Martijn Jongmans (website hier) of mail Stéphanie Groothedde (website hier) vrijblijvend.

Op de hoogte blijven? 

Download onze eBooks en nieuwsbrieven hier.