Rechtbank Den Haag hakt knoop door in kort geding over auteursrecht op fauteuils

expertise:

Intellectueel Eigendomsrecht

nieuwsbrief:

Wilt u meer weten over dit onderwerp, schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

17 mei 2016

Ook wanneer u een meubel ontwerpt in een decennia oude stijl dient u rekening te houden met andermans auteursrechten. Dit blijkt uit een interessant vonnis van de Voorzieningenrechter te Den Haag over auteursrecht op een oorfauteuil met twee knopen. Uit deze uitspraak volgt, dat auteursrechten kunnen bestaan op een product, zelfs dat het product deel uitmaakt van een stijl. Vaak is de beschermingsomvang dan wel beperkt. Daardoor kwam de Voorzieningenrechter in deze zaak tot het oordeel, dat de Beto oorfauteuil met één of vier knopen geen inbreuk maakt op de Janis oorfauteuil met twee knopen, en de Beto oorfauteuil met twee knopen wel!

Auteursrechten op oorfauteuil Janis: PMP vs. Easysofa

Meubelproducent PMP ontwerpt in 2013 de oorfauteuil Janis. In november 2015 ziet PMP dat meubelproducent Easysofa een nagenoeg identieke oorfauteuil tentoonstelt op een meubelbeurs in Brussel, te weten de oorfauteuil Beto. PMP stelt dat Easysofa inbreuk maakt op haar auteursrecht op het ontwerp Janis. Easysofa zegt op de beurs toe de exploitatie van de Beto te staken, maar ondertekent geen onthoudingsverklaring. Het komt tot een kort geding. Daarin vordert PMP dat Easysofa iedere inbreuk op haar ontwerp staakt, dat zij reeds geleverde Beto fauteuils terughaalt, dat zij opgave doet van alle bestellingen en orders van de Beto, en bovendien een rectificatie plaatst in het Vakblad Meubel, op haar website en Twitter.

Volgens Easysofa is de Janis niet auteursrechtelijk beschermd. Easysofa stelt dat het Janis-ontwerp is ontleend aan het ontwerp van Theo Ruth’s oorfauteuil uit de jaren ’50. En zou er al auteursrechtelijke bescherming aan de Janis toekomen, dan is deze zeer beperkt. Van auteursrechtinbreuk kan dus geen sprake zijn volgens Easysofa.

De Janis oorfauteuil van PMP (2013)

De Beto met twee en vier knopen van Easysofa (2015)

De Beto met één knoop

van Easysofa (2015)

Het ontwerp van Theo Ruth uit de jaren ‘50

En wat vond de Voorzieningenrechter van de auteursrechtinbreuk?

De Voorzieningenrechter gaat eerst in op de vraag of sprake is van een auteursrechtelijk beschermd werk.

Volgens de Voorzieningenrechter past het ontwerp van PMP zonder twijfel in een sinds jaar en dag bekende stijl. Maar PMP heeft binnen die stijl wel creatieve keuzes gemaakt waarmee zij tot een auteursrechtelijk te beschermen ontwerp kan komen, aldus de Voorzieningenrechter. Op basis van de ter zitting getoonde Janis en de afbeeldingen van de oorfauteuil van Ruth, ziet de Voorzieningenrechter wel wat verschillen. De arm- en rugleuning van de oorfauteuil van Ruth zijn minder bol, de rugleuning meer gebogen, en de oorfauteuil van Ruth toont aanzienlijk minder verdringing van het zitvlak door de armleuningen. Ook ontbreken de bies en de puntvormige afwerking van de armleuning.

Dat dit in de stijl bekende elementen zijn, waarvan een aantal ook terugkomen in andere stoelen van Ruth, neemt niet weg dat de combinatie van kenmerken als geheel niet aan de oorfauteuil van Ruth kan zijn ontleend, aldus de Voorzieningenrechter. Daarmee komt de Voorzieningenrechter tot het oordeel dat de Janus fauteuil oorspronkelijk is en dus auteursrechtelijk beschermd!

Maar is er ook sprake van auteursrechtinbreuk?

Ter beantwoording van deze vraag moet worden beoordeeld in welke mate de totaalindruk van de Beto overeenstemt met die van de Janis. Daarbij moeten de auteursrechtelijk beschermde trekken in aanmerking worden genomen. Volgens Easysofa zijn alle mogelijke gelijkenissen terug te voeren op elementen die al onderdeel waren van reeds bestaande ontwerpen van vóór 2013, het zogenaamde vormgevingserfgoed. Daarnaast zijn er volgens Easysofa tenminste zes verschillen tussen de Beto en de Janis. Zo heeft de Beto één, twee of vier knopen en de Janis altijd twee.

De Voorzieningenrechter acht de beschermingsomvang van de Beto beperkt. Hij oordeelt daarom dat de Beto met vier knopen een andere totaalindruk wekt dan de Janis met twee. En dat geldt ook voor de Beto met één knoop, want één grote enkele knoop is zeer opvallend en afwijkend van de Janis met twee knopen, en dat is bepalend voor de totaalindruk.

De Janis oorfauteuil van PMP (2013)

De Beto met twee knopen van Easysofa (2015)

De rechter oordeelt dat deze Beto inbreuk maakt op de Janis

Maar  de totaalindruk van de Beto met twee knopen stemt wel overeen met het ontwerp van de Janis. Het gaat hier volgens de Voorzieningenrechter om een vrijwel identiek ontwerp waarin de auteursrechtelijk beschermde combinatie is overgenomen. Voor zover er verschillen zijn aangewezen, zijn die volgens de Voorzieningenrechter te minimaal.

Conclusie: de Beto met twee knopen is inbreukmakend, maar die met één knoop of vier knopen niet. De vorderingen van PMP worden toegewezen met betrekking tot de fauteuil met twee knopen.

Wil je meer weten over auteursrecht en meubels? Neem dan contact op met mr. drs. Ranee van der Straaten.