Commissie vermoedt overheidssteun bij de Antwerpse Haven – een grondige evaluatie van vermeende staatssteun

20 januari 2016

De Haven van Antwerpen heeft miljoenen euro’s aan financiële schulden kwijtgescholden aan twee marktspelers omdat zij minder containers hebben verwerkt dan verwacht. Deze zogenaamde ‘boetekorting’ is door een concurrent aangemerkt als illegale staatssteun en is daardoor onderwerp van een formeel onderzoek door de Europese Commissie. Mocht dit onderzoek bevestigen dat er sprake is van illegale staatssteun, dan kan het resultaat zijn dat de twee bevoordeelde marktpartijen alsnog moeten betalen, met rente.

De Haven van Antwerpen is volledig in publieke handen en wordt beheerd door het gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen. Via concessieovereenkomsten kunnen marktpartijen zakendoen op grond in de haven.

In 2004 sloot het Havenbedrijf langlopende concessieovereenkomsten met twee marktpartijen, PSA Antwerp N.V. en Antwerp Gateway N.V. Eén van de voorwaarden in de overeenkomst was dat deze twee bedrijven een minimale hoeveelheid containers moesten verwerken in de haven, met financiële compensatie bij te weinig verwerkingsvolume. Echter, tijdens de economische crisis van 2009 tot 2012 werd deze minimale hoeveelheid niet gehaald. In plaats van de afgesproken compensatie op te eisen besloot het Havenbedrijf dat een beroep hierop ongepast was, gezien de ‘onvoorziene economische omstandigheden’. Later werd de overeenkomst met terugwerkende kracht aangepast, wat leidde tot bezwaren van Katoen Natie, een concurrent.

Een klacht gegenereerd door de concurrent suggereert dat er sprake zou kunnen zijn van illegale staatssteun, bestaande uit een niet-aangekondigde financiële voordeel ter waarde van ongeveer 100 miljoen euro. Als resultaat van deze klacht heeft de Europese Commissie een formeel onderzoek geopend.

Het Havenbedrijf Rotterdam bevond zich in 2014 in een soortgelijke situatie, waarbij een belofte om garant te staan voor leningen van een bank aan derden in het geheim was gemaakt door de ex-directeur. Dit werd door het Hof van Justitie van de EU beschouwd als illegale staatssteun.

Recentelijk is bekend geworden dat Nederland belastingvoordelen voor haar zes zeehavens moet verminderen omdat ze momenteel zijn vrijgesteld van vennootschapsbelasting, wat de Commissie als strijdig met de regels ziet. Ook België en Frankrijk moeten de winstbelasting voor hun havens in lijn brengen met de staatssteunregels.

Heb je vragen over aanbestedingen of zorgvuldige prognoses? Neem dan vrijblijvend contact op met onze gespecialiseerde advocaat Martijn Jongmans.