Column MusicMaker: Plagiaat? Dat Ken-ny!

expertise:

Intellectueel Eigendomsrecht

nieuwsbrief:

Wilt u meer weten over dit onderwerp, schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

07 juli 2016

In korte tijd waren er twee plagiaatzaken in het nieuws. De eerste ging over misschien wel één van de bekendste nummers aller tijden: Stairway to Heaven van Led Zeppelin. Wij horen jullie denken: maar dat nummer is toch meer dan 45 jaar oud? Dat klopt! In 1970 zag het nummer voor het eerst het levenslicht en ligt nu in 2016 voor ter beoordeling bij een Amerikaanse rechtbank. 

De zaak is gestart door een erfgenaam van de gitarist en componist Randy Wolfe, a.k.a. Randy California. Hij stelt dat het eerste deel van het nummer van Led Zeppelin een te grote gelijkenis vertoont met het nummer Taurus, dat werd uitgevoerd door de band van Randy Wolfe: Spirit. En inderdaad, als wij de nummers na elkaar afspelen dan hebben ze best wat van elkaar weg. De eerste drempel in de procedure is al genomen en nu zal een jury zich over de zaak moeten buigen.

Mocht die nu inderdaad vinden dat er sprake is van plagiaat, dan is dat een stairway to een torenhoge schadevergoeding, want het nummer bracht naar schatting meer dan 525 miljoen dollar op.

De tweede zaak vond plaats op Hollandse bodem en had betrekking op twee nummers met een Frans tintje. Quincy Cardinal vroeg de Vaste Commissie Plagiaat (of “VCP”) van Buma Stemra te oordelen over de gelijkenissen tussen zijn nummer Parler Français en de nummer 1-hit Parijs van Kenny B.

Leden van Buma Stemra kunnen deze commissie vragen zich te buigen over mogelijke plagiaatkwesties. De VCP bestaat uit vooraanstaande juristen en muzikanten, waaronder twee professoren gespecialiseerd in het intellectueel eigendomsrecht. Niet de minsten dus. De klager betaalt een waarborgsom, die hij terugkrijgt als hij wint.

In dit geval oordeelde de VCP dat het idee achter de liedjes hetzelfde is: een jongen ontmoet een meisje in Parijs en daarbij speelt taal een rol. Maar dergelijke algemene ideeën mogen in principe door iedereen worden gebruikt en bovendien gaat het om universele thema’s. Daarnaast was door Quincy aangevoerd dat er verschillende woorden waren overgenomen, waaronder La Tour Eiffel, Champs-Élysées, un petit peu en je t’aime. Ook op dat punt oordeelt de VCP dat dit niet tot plagiaat kan leiden. De eerste twee woorden behoren tot de meest bekende plekken van Parijs en voor het overige is er sprake van gangbare uitdrukkingen. De VCP sluit af met de conclusie dat bovendien niet aannemelijk is gemaakt dat Kenny B zijn hit aan het oudere nummer heeft ontleend. De betrokken personen gaven aan het nummer van Quincy nog nooit te hebben gehoord. Kennelijk kon niet worden aangetoond dat ze het nummer wel kenden. Dat is op zichzelf al voldoende om een plagiaatkwestie de das om te doen.

De VCP geeft een niet-bindend advies, tenzij partijen vooraf afspreken zich eraan te zullen houden. Een zaak die door de VCP is behandeld kan daarna dus ook nog door een rechtbank beoordeeld worden. Gezien het vernietigende oordeel van het VCP (daar zat geen woord Frans bij) schatten we de kans op succes daar voorlopig niet veel hoger in.

Op de uitkomst van die andere zaak moeten we nog even wachten. Het zou in ieder geval niet de eerste keer zijn dat succesvolle claims zijn ingesteld tegen Led Zeppelin. Zo bleek de bronvermelding bij Whole Lotta Love, Babe I’m Gonna Leave You, The Lemon Song en Dazed and Confused ook niet helemaal volledig. Zou Stairway to Heaven nu aan dit rijtje toegevoegd kunnen worden? Ooh, it makes us wonder (x2).

Bron: Deze column van Evert van Gelderen en Elise Menkhorst werd eerder gepubliceerd in het vaktijdschrift MusicMaker (aflevering 2016-437).

Vragen over muziek & recht? Neem dan contact op met Evert en Elise via entertainmentrecht@banning.nl.